We zitten op ons overdekte balkonnetje van sfeervol tropisch hardhout en eten een ‘after dinner ijsje’, dat we net bij het kleine supermarktje annex drogisterijtje op de hoek van de straat hebben gekocht. Boven ons zit een gekko ondersteboven tegen het plafond gekleefd in afwachting van voorbijkomende insecten. Door het groen van de palm- en andere tropische bomen (onze kamer ligt op de eerste verdieping) glinstert het water van het verlichte zwembad en op de achtergrond klinkt de (gelukkig rustige) muziek uit een kledingzaakje dat tegenover het hotel ligt. We hebben daarstraks – alweer – heerlijk gegeten bij een restaurant een paar straten verderop en geconcludeerd dat Vietnam en Cambodja bovenaan onze lijst van culinaire favorieten staan. Het enige dat ons teleurstelt is dat hier in Cambodja niet of nauwelijks met stokjes wordt gegeten. Na tweeëneenhalve week Vietnam hadden we ons opnieuw aardig in die kunst bekwaamd, maar die vaardigheid wordt nauwelijks meer benut. Jammer, want we merken nu dat het eten met stokjes helpt om de afzonderlijke ingrediënten van een gerecht beter te proeven en daardoor meer te waarderen. Immers, je husselt niet alles door elkaar om het vervolgens tegelijk met een hap rijst met vork of lepel naar binnen te werken, maar je vist voortdurend een blokje vlees, vis of een stukje groente uit de schaal en schept daarna een hapje rijst naar binnen. Wel op stelten dus, maar zonder stokjes.

Over die stelten gesproken: van een andere lokale gids, die ons eergisteren begeleidde op onze fietstour naar de mooie tempels van Angkor, hoorden we drie andere mogelijke redenen (naast het eerder genoemde overstromingsgevaar) voor het bouwen van huizen op palen: 1) op die manier creëer je schaduw zodat het gezin niet binnen of in de brandende zon hoeft te leven, 2) vroeger waren er veel gevaarlijke wilde dieren, waartegen een huis op hoogte je ’s nachts beschermde en 3) er wonen boze geesten in de aarde, dus daar kun je betere verre van blijven. Laat eenieder maar de verklaring kiezen die het aannemelijkst lijkt.
Hoewel we pas een paar dagen in Cambodja zijn, hebben we alweer veel gezien. Op de dag dat we vanuit Vietnam naar Phnom Penh reisden, bezochten we de Killing Fields: een plaats waar meerdere massagraven zijn gevonden van duizenden mensen, die tijdens het regime van Pol Pot (jaren ’70) zijn vermoord. Pol Pot wilde terug naar een puur agrarische communistische maatschappij en roeide daarom alle stedelijke intellectuelen hardhandig uit. Tijdens het regime vonden vreselijke martelingen plaats met als doel namen van ‘spionnen’ en ‘foute personen’ te los te krijgen, zodat die vervolgens weer opgepakt (en gemarteld) konden worden. Na de martelingen werden de slachtoffers afgevoerd naar de Killing Fields en aan de rand van een massagraf doodgeslagen of anderszins omgebracht (niet dood geschoten, dat kostte teveel kogels en maakte teveel lawaai). Alles vond in het geheim plaats, want zodra Pol Pot de macht overnam evacueerde hij alle mensen uit de steden dus daar was gelegenheid tot het inrichten van martelkamers. De Killing Fields waren op het platteland verstopt achter muren van een zogenaamde legerbasis en de moordpartijen werden gemaskeerd door heel hard partijliederen af te spelen op het terrein. Nu is het een herdenkingsplaats voor de slachtoffers, waarvoor een glazen pagode is gebouwd met daarin de in de massagraven gevonden schedels en beenderen. Later die dag bezochten we in Phnom Penh ook de martelkamers, nu het Tuol Sleng museum, die daar in een voormalige school waren ingericht. De martelingen die daar hebben plaatsgevonden waren onvoorstelbaar gruwelijk. Het museum is door de Unesco uitgeroepen tot plaats die deel uitmaakt van het wereldgeheugen, zodat deze daden nooit worden vergeten en hopelijk nooit worden herhaald.

Intussen ben ik door zo’n klein zoemend klerelijertje in mijn voet gestoken, dus tijd voor een flinke dosis Deet. Hebben wij weer: een luie gekko!

De tweede dag in Phnom Penh stonden het Koninklijk Paleis en de Jade Emperor Pagoda op de agenda, maar die bleken gesloten in verband met een boeddhistische feestdag. Daarom over op plan B: het bezienswaardige nationaal museum, een bezoek aan de kapper door Roland, de Wat Phnom (een tempel waar het een drukte van belang was vanwege het offeren op de feestdag. Leuk!) en het eerder genoemde boottochtje en de dansvoorstelling. Gelukkig kon het reisschema voor de volgende dag worden aangepast, zodat we eerst alsnog het paleis en de naastgelegen tempel konden bezoeken voordat we met de bus afreisden naar Siem Reap.

In Siem Reap werden weer 20 fietsen van stal gehaald, mountainbikes deze keer (helm verplicht). Met een fietsgids togen we naar Angkor, een gebied van 10 vierkante kilometer waarin in vroeger tijden door opeenvolgende koningen prachtige tempelcomplexen zijn gebouwd. In de loop der eeuwen zijn de meeste complexen in onbruik en daardoor in verval geraakt, maar niettemin hebben we genoten van de bouwwerken vol prachtig beeldhouwwerk. Over kleine paadjes fietsen we van de ene naar de andere tempel: door het bos, langs de rijstvelden, door minuscule dorpjes uit het zicht van de toeristen. We herkenden de door de jungle gedomineerde tempel uit de Lara Croft film ‘Tomb raider’, zagen de serene gezichten van de Bayontempel en bewonderden de bas-reliëfs van Angkor Wat. Het was een heerlijke dag.

En nu zijn we weer alleen. Vanochtend hebben we afscheid genomen van de Nederlandse groep en vanmiddag van de vier Duitse fietsgenoten, die inmiddels allemaal onderweg zijn naar huis. De Nederlanders lopen op dit moment in Hongkong rond, in afwachting van de vlucht naar Amsterdam die rond middernacht (lokale tijd) vertrekt. De Duitsers vliegen via HCMC terug naar Frankfurt. Het was een heel gezellige groep van meer en minder ervaren reizigers, maar iedereen was geïnteresseerd, enthousiast en flexibel. En dat laatste was soms wel nodig, gezien de zaken die zo nu en dan op ons pad kwamen. We zullen de groepsdynamiek missen. Want het blijft toch grappig als mensen bij een stop aan de haven tijdens de fietstocht vragen: ‘Oh, gaan we hier lunchen?’, terwijl net het programma uitgebreid uit de doeken is gedaan en is verteld dat we eerst de fiets inruilen voor een bootje en vervolgens met de bus naar het lunchrestaurant worden gebracht. Het bestellen van koffie voor 20 man is ook niet eenvoudig, ondanks dat er iedere dag slechts keuze was uit dezelfde opties: warme zwarte koffie, warme koffie met melk, zwarte ijskoffie, ijskoffie met melk of frisdrank. Zodra optie 1 werd rondgeroepen barstten de vragen los: is er koffie met melk? Hebben ze ook een smoothie? Koffie met melk? Nee ik wil ijskoffie, zwart!

Inmiddels sjeest de gekko heen en weer over het plafond. Goed zo jongen! Wij kunnen mug-vrij gaan slapen.